กว่า 8 ปีที่ที่ดินจำนวน 3,327 ไร่ ในพื้นที่ ต.ป่ายุบใน อ.วังจันทร์ จ.ระยอง ได้รับการบริหารพื้นที่ โดยมีปตท. เป็นผู้รับผิดชอบพัฒนาการใช้ประโยชน์ที่ดินและจัดการทรัพยากรป่าไม้อย่างยั่งยืน ภายใต้ชื่อ “โครงการพัฒนาการใช้ประโยชน์ที่ดินของ ปตท. อ.วังจันทร์ จ.ระยอง” ซึ่งต่อมาได้ใช้ชื่อว่า “วังจันทร์วัลเลย์”
ภายในวังจันทร์วัลเลย์นั้น ประกอบด้วย ศูนย์เรียนรู้ป่าวังจันทร์ โดย สถาบันปลูกป่าและระบบนิเวศ ปตท. และโรงเรียนกำเนิดวิทย์ (KVIS) สถาบันวิทยสิริเมธี (VISTEC) ซึ่งเป็นสถาบันอุดมศึกษาและโรงเรียนด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี โดยปัจจุบันยังมีโครงการพัฒนาพื้นที่วังจันทร์วัลเลย์ เพื่อเขตนวัตกรรมระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก (Eastern Economic Corridor of Innovation : EECi) ในพื้นที่อีกด้วย
“ศูนย์เรียนรู้ป่าวังจันทร์” นับเป็นศูนย์เรียนรู้การฟื้นฟูป่าอย่างครบวงจร โดยรวบรวมองค์ความรู้จากประสบการณ์จริง ในการพัฒนางานวิจัยด้านการปลูกฟื้นฟูและจัดการป่าไม้ ที่ ปตท. ได้ดำเนินการอย่างต่อเนื่องมากว่า 20 ปี ผ่าน “สถาบันปลูกป่าและระบบนิเวศ ปตท.” สืบเนื่องมาจากโครงการปลูกป่าถาวรเฉลิมพระเกียรติฯ 1 ล้านไร่
จากความสวยงามของผืนป่าที่คงความอุดมสมบูรณ์ ทำให้ “ศูนย์เรียนรู้ป่าวังจันทร์” เป็นแหล่งศึกษาธรรมชาติ สถานที่ท่องเที่ยวเชิงนิเวศ และการเรียนรู้ของภาคตะวันออก เป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ ให้ได้ชื่นชมความงามของพื้นที่ป่าสีเขียวและทัศนียภาพที่เป็นธรรมชาติ
ไม่เพียงแต่ให้ความสำคัญในการอนุรักษ์ และฟื้นฟูผืนป่า เพื่อประโยชน์ด้านการศึกษาเรียนรู้แล้ว ปตท. ยังได้ให้คุณค่ากับการเสริมสร้างคุณภาพชีวิตและสิ่งแวดล้อมที่ดีแก่ชุมชนบริเวณรอบพื้นที่ศูนย์เรียนรู้ป่าวังจันทร์อีกด้วย ผ่านโครงการต่างๆ ที่ช่วยให้ชุมชนมีความแข็งแกร่ง ทั้งด้านการสร้างอาชีพ สุขภาพกายและใจ ซึ่งเป็นผลพลอยได้จากการพัฒนาศูนย์เรียนรู้ป่าวังจันทร์นั่นเอง
เริ่มที่โครงการอาหารปลอดภัย Clean Food Green Goods โดยร่วมกับศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนกาญจนาภิเษก (วิทยาลัยในวัง) จัดอบรมหลักสูตรการทำอาหารคาว หวาน และงานจัดเลี้ยง ที่มุ่งสร้างความเป็นอยู่ที่ดีให้แก่คนในชุมชนตำบลป่ายุบใน โดย ปตท. ได้เข้าไปสนับสนุนและพัฒนาให้ชุมชนมีทักษะอาชีพการประกอบอาหารได้หลากหลายทั้งอาหารคาว-หวาน และนำไปสู่การจัดตั้งกลุ่มวิสาหกิจชุมชนจัดเลี้ยง ในชื่อ “ป่ายุบในแคทเทอริ่ง” ขึ้น เพื่อจัดทำอาหารและเครื่องดื่มที่ปลอดภัยและมีคุณภาพ รองรับผู้ที่เข้ามาทำงาน ในพื้นที่วังจันทร์วัลเลย์ที่เพิ่มมากขึ้น ซึ่งได้ช่วยสร้างอาชีพให้แก่ชุมชน และเพิ่มรายได้ให้แก่ครอบครัว
โดยทางโครงการนี้ได้นำผักและผลผลิตที่เป็นอาหารปลอดภัย มาปรุงอาหารให้มีคุณภาพ เป็นการต่อยอดและเชื่อมโยงกับอีกหนึ่งโครงการ นั่นคือ “วังจันทร์รวมรัก ปลูกผักแบ่งปัน” ที่ส่งเสริมการปลูกผักบริโภคในครัวเรือน ลดรายจ่าย ช่วยพัฒนาคุณภาพชีวิตและสร้างความมั่นคงทางอาหารให้แก่ชุมชน
ซึ่งรูปแบบการดำเนินการนั้น เน้นการถ่ายทอดความรู้ แลกเปลี่ยนประสบการณ์ในการปลูกผักร่วมกัน เป็นการเชื่อมความสัมพันธ์ของคนในชุมชน และศูนย์เรียนรู้ฯ โดยเริ่มแรกนั้น มีผู้ร่วมในโครงการนำร่องจำนวน 75 ครัวเรือน และ 3 โรงเรียน จนถึงปัจจุบันได้ขยายจำนวนครัวเรือนเพิ่มมากขึ้น ครอบคลุมพื้นที่ 8 หมู่บ้านใน ต.ป่ายุบใน ซึ่งผลผลิตผักที่ได้ นอกจากบริโภคในครัวเรือนแล้ว ทางโครงการฯ ก็ได้นำมาจำหน่ายสร้างรายได้เสริม ภายใต้ชื่อ “ผักวังจันทร์” โดยทาง ปตท. เป็นผู้สนับสนุนพื้นที่การจำหน่าย ณ บริเวณสถานี บริการน้ำมัน สาขา ต.ป่ายุบใน อ.วังจันทร์ จ.ระยอง
นอกเหนือจากการพัฒนาคุณภาพความเป็นอยู่ให้แก่คนในชุมชนแล้ว การสร้างความเข้าใจให้จิตสำนึกในการร่วมกันดูแลรักษาป่าไม้และระบบนิเวศ ก็เป็นเป้าหมายสำคัญของ “ศูนย์เรียนรู้ป่าวังจันทร์” นำไปสู่การพัฒนา “หลักสูตรนิเวศท้องถิ่น” ขึ้น โดยได้เริ่มนำร่องสำหรับสถานศึกษารอบพื้นที่โครงการป่าวังจันทร์ โดยนำผลการศึกษาวิจัยที่ได้รับจากโครงการฯ มาประยุกต์รวมกับความรู้ด้านวิชาการ ทั้งทางวิทยาศาสตร์ สิ่งแวดล้อม และองค์ความรู้เกี่ยวกับท้องถิ่น เพื่อให้เกิดการเชื่อมโยงความรู้ด้านระบบนิเวศ ที่สามารถนำไปปฏิบัติใช้ได้ในชีวิตประจำวัน
เมื่อมองถึงผลลัพธ์ที่ได้กลับมาจากทุกโครงการที่ได้ดำเนินการภายใต้ “ศูนย์เรียนรู้ป่าวังจันทร์” จะเห็นว่าได้สร้างประโยชน์ต่อท้องถิ่นอย่างแท้จริง ทั้งทางด้านสิ่งแวดล้อมและคุณภาพชีวิต โดยได้มีการต่อยอดและเชื่อมโยงความรู้ให้สอดคล้องกับวิถีชีวิต โดยเน้นการมีส่วนร่วมของคนในชุมชน ซึ่งล้วนมาจากความมุ่งมั่นตั้งใจของ ปตท. ในการรับผิดชอบต่อสังคม ชุมชน และสิ่งแวดล้อม
“ศูนย์เรียนรู้ป่าวังจันทร์” จึงนับเป็นตัวอย่างความสำเร็จของโครงการพัฒนาและจัดการทรัพยากรป่าไม้ ที่ช่วยรักษาระบบนิเวศ เพื่อให้คนและป่าสามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างเกื้อกูลและยั่งยืน
ที่มา: bangkokbiznews.com
